1 Nisan şaka günü ulusal bir bayram olmasa bile her yıl bir çok ülkede kutlanıyor.
İnsanlar bu günde eş,arkadaş,iş arkadaşı hemen herkese şaka yapma özgürlüğü tanıyor.
Dünya genelinde basın yayın kuruluşları da 1 Nisan'da gerçek gibi görünen ancak içinde gizlediği absürt detaylarla şaka olduğunu ele veren haber hikayeleri yayınlamayı gelenek haline getirdi.
1 Nisan Şaka Günü nedir?
1 Nisan şaka günü arkadaşlar özelliklede günün unutulmasından istifade ederek muziplikler yapılarak yalan olan bir şeyi doğru olarak kabullendirilmek üzere oynanan bir oyundan ibaret günümüze kadar gelmiştir.
Şakayı yapan kişiler genellikle kandırdıkları kişiye şakaladıktan sonra “1 Nisan!” diye bağırarak yüz yıllardır bu geleneği devam ettirmişlerdir.
Peki kökeni nereden geliyor?
Her yıl gayri resmi olarak 1 Nisan şaka günü kutlansa da 1 Nisan’ın ortaya çıkışı hakkında ilk olarak yazar Geoffrey Chaucer'ın 1387-1400 yıllarında yazdığı "Canterbury Masalları"nda 1 Nisan'a atıfta bulunulduğu belirtiliyor. Kaleme aldığı hikayelerin komik ve eğlenceli tarzda okuyucuya aktarıldığı masallar derlemesinde kandırma hikayesinin anlatıldığından bahsedilerek ,masalın “Mart başlangıcından bu yana otuz iki gün geçmişti” ifadesiyle başladığını belirtiyor.
Bu masal, 1 Nisan'ın yazılı kayıtlara geçtiği ilk örnek olarak kabul ediliyor.
1 Nisan şakalarının ortaya çıkış tarihiyle ilgili rivayetlerden biri de Fransızlara dayanıyor.
Roma İmparatoru Julius Ceasar'ın adıyla anılan Jülyen takvimine göre 25 Mart tarihi yeni yıl başlangıcı olarak kabul edilirken, Fransa kralı 9. Charles, 1564'de yılbaşı tarihini 1 Nisan'dan 1 Ocak'a aldırıyor. Buna göre, 1 Nisan'ı sene başı olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacıyla yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline geliyor ve 1 Nisan'ı yılbaşı kabul edenler "Nisan Balığı" adı ya da "1 Nisan Aptalları" olarak anılıyor.
Avrupalılar tarafından da "Aptallar Günü (April Fools' Day)" olarak bahsedilen bu günle ilgili farklı kültür, inanç ve dillerde efsaneler bulunuyor.
"Yer çekimi azalıyor"
Tarihte ilk unutulmayan şakalarından birisi yer çekimi azalıyor haberinin servis edimesiydi.
İngiliz astronom Patrick Moore 1976 yılının 1 Nisan’ında BBC’ye yaptığı açıklamada saat 09.47’de Plüton gezegeninin Jüpiter’in arkasına geçeceğini ve bununda Dünya’daki yer çekiminin geçici olarak azalacağını açıklamıştı.
Sabah saat 09.47’de Moore’un “şimdi zıla” anonsunu yapmasından hemen sonra kanalı arayan yüzlerce kişi havaya zıpladıklarını ve kendilerini havada yüzüyormuş gibi hissettiklerini dile getirdiler.
Bir kadın ile 11 arkadaşı ise koltuklarından havalanarak oda çevresinde uçtuklarını iddia ederek, şakaya kendilerini kaptırmıştı.
"Maradona Sovyet futbol takımına transfer edildi"
Sovyetler Birliği'ndeki Izvestia gazetesi, 1 Nisan 1988'de dünyaca ünlü futbolcu Arjantinli Diego Maradona'nın Spartak Moskova'ya transfer olmak için yöneticilerle görüştüğünü aktaran bir haber yayımladı.
Izvestia'nın 1 Nisan şakasına ilk kanan Associated Press (AP) haber ajansı oldu. Gerçeği yansıtmayan haberi tüm dünyaya duyuran AP sonrasında haberi geri çekmek zorunda kaldı.
İsviçre'de ağaçta spagetti üretimi
İngiliz yayın kuruluşunun Panorama programı 1957'de İsveçlilerin ağaçlarda erişte yetiştirdiği yönündeki bir şakayı izleyicilerine gerçek gibi aktardı.
Haber programı Panorama, İsviçre'de çiftçilerin sıcak geçen kış ve spagetti ağaçlarına dadanan buğday bitinin yok edilmesi sayesinde bereketli bir hasat yaptıklarını duyurdu. Habere, ağaçlardan sarkan spagettileri toplayan çiftçilerin görüntüsü eşlik ediyordu.
Çok sayıda izleyici, BBC'yi arayarak spagetti ağacını nereden alabileceklerini sordu. Şakayı devam ettiren kanal, izleyicilerine bir kavanoz salçanın içinde bir tane spagetti koyup büyümesini beklemelerini aktardı.
Bu şakaya istinaden Cem Yılmaz'ın başrollerini oynadığı uzay konulu Gora filminin bir kesitinde , sucuk ağaçlarının dallarından sucuk koparılarak , mangal yaptıklarını espirili bir şekilde şaka mahiyetinde sinema severlerinin karşısına çıkmıştı.
"Alabama, Pi sayısını 3 olarak yuvarladı"
New Mexicans for Science and Reason dergisi, Alabama Eyalet Meclisi'nin Pi sayısının 3,14159 olan değerini yuvarlayıp 3,0 olarak değiştirmeyi kabul ettiğini yazdı. Haber, kısa sürede internette yayıldı. Bunun bir şaka olduğu, Alabama Eyalet Meclisi'nin protesto dolu mektuplar alması üzerine ortaya çıktı.
"Amerikan Kongre Binası çöktü - 1933"
The Madison Capital-Times gazetesi, bir dizi gizemli patlama sonucu Kongre binasının çöktüğünü yazdı. Patlamalara Senato'da haftalar süren gereksiz tartışmaların yarattığı büyük miktarda gaz yol açmıştı. Haberde Kongre binasının yıkılırken gösteren bir de fotoğraf vardı. Gazeteye okurlardan binlerce mektup yağdı.
"Londra Saat Kulesi, dijital olacak - 2007"
BBC, teknolojideki ilerlemelere bağlı olarak Londra Saat Kulesi'ne dijital gösterge takılacağını duyurdu. Dijital göstergeye karşı çıkan binlerce kişi, BBC'nin telefonlarını kilitledi. BBC'nin Japonca servisi ise saat kulesindeki akreple yelkovanın ilk arayan 4 kişiye armağan edileceğini duyurdu. Atlas Okyanusu'nun ortasında bulunan bin Japon balıkçı, akreple yelkovan için arayanlar yüzlerce kişiden ilki oldu.
"İnternette bahar temizliği - 1997"
Tüm dünyada yüz binlerce kişinin elektronik postasına internetin 24 saat sürecek bahar temizliği için 31 Mart'tan 2 Nisan'a kadar kapatılacağına dair mesajlar düştü. İnternet, son derece güçlü Japon yapımı emekleyen 5 robot (Toshiba ML-2274) tarafından temizlenecekti. Bu şaka daha önce de telefon sistemi için yapılmıştı.
"Eyfel Kulesi taşınıyor - 1986"
The Parisien gazetesi, Eyfel Kulesi'nin sökülüp taşınması için anlaşmaya varıldığını yazarak, Parislilerin aklını başından aldı. Habere göre Fransız kültürünün simgesi kabul edilen Eyfel, Paris'in doğusunda açılacak yeni Euro Disney parkında tekrar monte edilecekti. Eyfel'in yerine ise 1992 Olimpiyat Oyunları için 35 bin koltuk kapasiteli bir stadyum inşa edilecekti.
"Sokrates'in mezarı bulundu - 1995"
Yunanistan Kültür Bakanlığı, Atina metro sistemi kazıları sırasında Sokrates'in mezarının bulunduğunu açıkladı.
Mezarda Sokrates'in içtiği baldıran otunun kalıntılarını taşıyan bir vazo ve M.Ö. 400 ila 390'a ait bir deri parçası vardı. Fransız haber ajansı AFP, haberi tüm abonelerine geçti. Birkaç saat sonra şakanın ortaya çıkması üzerine üzerine AFP, haberi geri çekmek zorunda kaldı.
