İçinde bulunduğumuz yüzyılın önemli demografik değişimlerinden biri, nüfusun yaşlanmasıdır. Toplumları yeniden şekillendiren, sağlık ve bakım sistemlerine olan talebi artıran bu değişimin bir sonucu olarak ekonomik, sosyal ve sağlık alanlarında etkili dönüşümler yaşanmaktadır.
Ülkemiz, 65 yaş ve üzeri nüfusun hızla arttığı ülkeler arasında yer almaktadır. TÜİK tarafından açıklanan 2024 yılı verilerine göre ülkemizin 65 yaş ve üzeri nüfusu son beş yılda %20,7 artarak 9 milyonun üzerine çıkmıştır. Bu haliyle Türkiye, nüfusu hızla yaşlanan ülkeler arasında yer almaktadır ve en yüksek yaşlı nüfusa sahip ülkeler sıralamasında 194 ülke arasında 75. sıradadır.
Yaşlılarımızı kültürel mirasımızın koruyucuları olarak kabul eden ve onlara saygıyı temel değerlerinin merkezine koyan Bakanlığımız için sağlıklı yaşlanma ve yaşlı sağlığı konusu, toplumsal bağları sürdürmenin de gerekli unsurlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Ortalama 78,1 yıl yaşaması beklenen bir kişinin yaklaşık 20 yılını sağlığından yoksun geçireceği tahmin edilen ülkemizde, nüfusun yaşlanması sağlık hizmetlerine olan talebi artırsa da yaşanan her yıla sağlık, değer ve üretkenlik katmak, bakım gerektiren yılların sayısını azaltmak Bakanlığımızın önemli hedefleri arasında yer almaktadır.
Bu bağlamda; aktif yaşlanmaya yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin kapasitesini, etkinliğini ve kalitesini artırmak; yaşlı, engelli ve özel gereksinimi olan bireylerimizin uygun sağlık hizmetine kolay erişimini sağlamak için önemli çalışmalar yürütülmektedir.
Bugün, dünyada olduğu gibi ülkemizde de en önemli sağlık sorunu olarak karşımıza diyabet, hipertansiyon, Obezite ve kalp ve damar hastalıkları gibi kronik hastalıklar çıkmaktadır ve yaşlılık döneminde sağlığın kötüleşmesi genellikle bu hastalıkların bir sonucudur. Oysa ki, aşırı tuz tüketiminden kaçınarak, dengeli beslenerek, uyku düzenine dikkat ederek, fiziksel aktif olarak, tütün ve alkol kullanmayarak bu hastalıklardan korunmak mümkündür. Buradan hareketle, 81 ilimize yaygınlaştırdığımız 320 sağlıklı hayat merkezinden, belirtilen alanlarda danışmanlık alınarak sağlıklı bir geleceğe emin adımlarla ilerleyebileceğimizi hatırlatmak isteriz.
Erken tanı, uygun tedavi ve ortaya çıkabilecek ikincil hastalık ya da durumların önlenmesini içeren kronik hastalık yönetimi ise vatandaşlarımızın bu sürece aktif katılımı ile başarıya ulaşabilecektir. Bakanlığımız, bunu sağlanabilmek amacıyla Hastalık Yönetim Platformu (HYP) adıyla bilinen web tabanlı bir uygulamayı hayata geçirmiştir.
HYP uygulaması, ülkemizde en fazla engellilik ve erken ölümlere neden olan obezite, diyabet, hipertansiyon ve kardiyovasküler risk değerlendirmesinin aile hekimlerimiz tarafından, gerektiğinde ilgili uzmanlık dallarından da destek alınarak etkili bir şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır. Uygulama ile bahsi geçen hastalıklara erken tanı konulması, hastalık tanısı olanların uygun şekilde tedavi edilmesi ve hekimin gerekli görmesi halinde sevk işlemlerinin yürütülmesi mümkündür.
Aile hekimliği birimlerimiz, son bir yılda gerçekleştirdikleri 60 milyon sağlık taraması ile 6 milyonun üzerinde kronik hastalık ya da durumu erken dönemde tespit etmiş, kronik hastalığı olanların takiplerini düzenli bir şekilde yaparak hastalıklarını kontrol altında tutmalarına destek olmuşlardır.
HYP uygulaması üzerinden 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımızın yılda en az bir kez “çok yönlü yaşlı izlemleri” de yapılmakta; sarkopeni, demans, depresyon, fonksiyonel kapasite, beslenme durumu gibi yaklaşık 20 farklı parametre, bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirilmekte; gerekli tedavi ve takip planları oluşturulmaktadır. Son bir yılda, aile hekimliği birimlerimiz tarafından yaklaşık 2,7 milyon yaşlı izlemi gerçekleştirilmiştir.
Tabii ki, HYP uygulamasının başarısı; 18 yaş üzerindeki tüm vatandaşlarımızın kronik hastalık taramalarını ve varsa kronik hastalık izlemlerini, 65 yaş ve üzeri büyüklerimizin ise ilave olarak çok yönlü yaşlı izlemlerini planlanan zaman dilimlerinde kayıtlı oldukları aile hekimliği birimlerinde yaptırmaları halinde artacaktır.
Yaşlı, engelli ve özel gereksinimi olan vatandaşlarımızın uygun sağlık hizmetine kolay erişimini sağlamak için hayata geçirdiğimiz hizmetler arasında Evde Sağlık Hizmetleri ve dünyada bir başka örneği olmayan Sağlıklı Yaş Alma Merkezleri (YAŞAM) yer almaktadır.
