Tüketici ve üreticileri, onların beklenti ve eğilimlerini genel ekonomik durumlarına göre belirli bir özet çıkaran bileşik endekse ekonomik güven endeksi denilir. Hizmet, perakende ticaret, inşaat ve diğer sektörlerin alt endekslerinin tüketici güven endeksi ve mevsim etkenlerinden arındırılan gerçek kesim ile birleştirilmesinden oluşur.
Sektörlerin ağırlığı, normalleştirilmiş alt endekslerine eşit bir biçimde uygulanırken güven endekslerine direkt olarak uygulanır. Ekonomik güven endeksi hesaplaması bu biçimde gerçekleştirilmektedir. Bütün sektörlere ait olan çeşitli 20 alt endeks bu hesaplamada kullanılır.
Ekonomik Güven Endeksini Hesaplamak İçin Ne Yapılır?
Bazı sektörlere ait 20 alt endeks göz önünde bulundurularak ekonomik güven endeksi hesaplanır. Bu sektörler; tüketici, reel kesim, hizmet, perakende, ticaret ve inşaat sektörleri olarak kategorize edilir. Bu sektörlerin ağırlıkları da şu biçimdedir:
- Tüketici kısmında: %20 oranında
- Reel kesimde diğer adıyla imalat sanayi de %40 oranında
- Hizmet piyasasında %30 oranında
- Perakende ticarette %5 oranında
- İnşaat piyasasında %5 oranında ağırlık bulunur.
Gelecek 12 aylık bir dönem tüketici güven endeksinin alt endeksleri olarak belirlenir. Hanenin maddi durum endeksi, genel ekonomik durum beklentisi, işsiz sayısı beklentisi ve tasarruf etme ihtimali esas alınarak bir değerlendirme yapılır.
Reel kesim güven endeksinin alt endekslerinde mevcut durum ve gelecek 3 ay olarak belirlenir. Toplam sipariş miktarı(mevcut durum), mamul mal stok miktarı(mevcut durum), üretim hacmi(3 ay), toplam istihdam, sipariş, ihracat miktarı (3 ay), sabit sermaye yatırım harcaması ve genel gidişat göz önünde bulundurularak değerlendirilir.
Hizmet sektörü güven endeksinin güven endeksinin alt endekslerinde ise son 3 aylık ve gelecek 3 aylık dönem göz önünde bulundurularak değerlendirilir. İş durumu olarak ( son 3 ), hizmetlere olan talep olarak (son 3 ) ve hizmetlere olan talep beklentisi olarak ( gelecek 3 ) ay esas alınarak değerlendirilir.
Perakende piyasasının güven endeksinin alt endeksini ise; iş hacmi satışlar (son 3 ), mevcut mal stok seviyesi ve iş hacmi satışlar beklentisi (gelecek 3 ) ayı esas alarak değerlendiririz.
İnşaat sektörünün güven endeksinin alt endeksini değerlendirmek içinse alınan ve kayıtlı olan siparişlerin mevcut düzeyi ve toplam çalışan sayısı beklentisi esas alınarak değerlendirilir.
Ekonomik Güven Endeksi Nasıl Yorumlanır?
Ekonomik güven endeksini yorumlayabilmemiz için endeksin yüzün altında mı üzerinde mi olduğunu bilmemiz gerekir. Eğer bu endeks 100’ün altındaysa ekonomik gelişmelere dair beklentinin kötü olduğu manasına gelir. Bu yüzden 100’ün üzerinde olması büyük önem arz eder
