Sâlih Baba, Erzincan’da doğmuştur. Babası imam Mustafa Efendi, annesi Atîke Hanım’dır. Doğuştan bir kolu çolak, bir ayağı kısa olmasına rağmen dinî eğitimini babasından almıştır. Ailesi çilingirlikle uğraştığı için “Tüfekçizâde” lakabıyla anılmıştır. İki kez evlenmiş, üç oğlu olmuş; ancak iki oğlu genç yaşta vefat etmiştir.

Sâlih Baba’nın okuma yazma bilmediğini söyleyen şiirleri bulunsa da, yakınları onun aslında okur yazar olduğunu belirtmiştir. Nakşibendî-Hâlidî şeyhi Mehmed Sâmi Efendi’ye bağlanmış, bir sohbet sırasında ilk kez doğaçlama olarak şiir söylemeye başlamıştır. Şiirleri, müridlerden Adnan Efendi tarafından “Râbıta-i Nakş-i Hayâlî” adıyla derlenmiştir.

Salih Baba1-1

Erzincan’da vefat eden Sâlih Baba’nın mezarının yeri zamanla kaybolmuştur. Günümüzde mezarının bulunduğu yer, Hava Şehitleri Mezarlığı olarak bilinmektedir.

Şiirlerinde hem divan hem halk edebiyatı tarzlarını kullanmış, aruzla yazdıklarında dili ağır; heceyle yazdıklarında ise sade olmuştur. “Râbıta-i Nakş-i Hayâlî” adlı divanında tarikat adabı, müridlik halleri ve mürşidlerin davranışları anlatılmaktadır. Bu eser, 84 gazel, 15 kaside, 26 koşma ve farklı nazım biçimlerinden oluşmaktadır.

Sâlih Baba’nın şiirleri bugün hâlâ Erzincan, Gümüşhane, Bayburt ve Erzurum yörelerinde ilahi şeklinde makamla okunmaktadır. Divanının 1899 tarihli el yazması nüshası, Fehmi Kuyumcu tarafından 1979’da yayımlanmıştır.

Salih Baba2-1

Söyle emriyle beyitler söylemiş, gönüllere ilahi olmuştur. Zamanla kabri kaybolsa da, ziyaretgâhı Erzincanlıların gönüllerinde yaşamaya devam eder. Onun dizelerinden yükselen aşk, hâlâ dillerde yankılanır: “Gam günümde gel eriş sultanım Allah aşkına...”

16-18 Ekim 2025 tarihlerinde Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi'nde düzenlenecek olan Uluslararası Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması Sempozyumu’nda, Erzincan’ın gönül erlerinden Salih Baba, ilim, hikmet ve maneviyatla dolu bu buluşmada konuşulacak.

Muhabir: Haber Merkezi - SK