Kemaliye’de 1900 yıllarında 80 kadar halı dokuma tezgahı ile başlayan ve halkın büyük umudu ve gelir kaynağı haline gelen Kemaliye (Eğin) Halıları Amerika’ya kadar ihraç edilebilir hale gelmiş. 1940’lı yıllarda bir halı kooperatifine ve 1974 yılında ise Halı Fabrikası’na daha sonra artan maliyetler dolayısıyla çuval fabrikasına dönüşmüş ve ardından kapanmış.
Kemaliye Halı Fabrikası tarihi binası şimdi Yüksekokul olarak faaliyet gösteriyor.
Kemaliye Türk Halı Şirketi
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Öztürk, N. (2010). Kemaliye (Eğin) Halıları verilere göre:
“Bağdat Kadılığı'ndan Isparta'ya atanan Bekir Efendi'nin eşi Isparta'da öğrendiği dokuma sanatını, Eğin'e dönüşünde hanımlara da öğretmiş, böylece 80 kadar tezgâh kurulmuş, halı için gerekli yünleri, boyama işini de, Kabuloğlu adlı bir zat üstlenmiş, dokunan halıların büyük bir bölümü de satılmak üzere Amerika'da bulunan akrabalarına gönderilmişti. Zaman içinde halının ticari önemi anlaşılınca şirket kurma ihtiyacı doğmuştu.
Böylece, (1316) 1900 yılında Halı Şirketi'nin temelleri atılmış, daha sonra da, 5 TL karşılığında hisse senetleri çıkarılarak satışa sunulmuş ve 1915 yılında "Kemaliye Türk Halı Şirketi" adıyla faaliyete geçmiştir.
Halı dokuma işi yüzlerce insana geçim kaynağı olmuş, özellikle yapımı, makas ve kirkit gibi avadanlıklar ile ip yapımı ve boyaması konularında yan sanayi oluşmuş ve Eğinliye gelir kaynağı olmuştur.
Zaman içinde Eğin halkı kendi tezgâhlarına sahip olunca, Halı Şirketi de gerçek fonksiyonunu yitirmiştir. Ancak, zaman içinde ilçe mahallelerinde serpilmiş olan halı tezgâhları başsız kalınca, Eğin'de halıcılık unutulmaya yüz tutmuştur.
1940 yıllarda bir halı kooperatifinden sonra 1974 yılında ise ikinci bir halı fabrikası kurulmuş ancak, artan maliyetlerden dolayı önce çuval fabrikasına dönüştürülmüşse de bir süre sonra kapanmıştır.”
Tarihi bina bugün yüksek okul olarak hizmet vermektedir. (Şevket Gültekin - Kemaliye / Tur Rehberi - İşletmeci 2 Kaynak Kişi)
Muhabir: Mehmet Yaşar Çiçek
