ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma) Vakfı Başkanı, TBMM Üstün Hizmet Ödülü ile Kültür ve Sanat ödülü dahil olmak üzere birçok ödülün sahibi Prof. Dr. Metin Sözen bugün törenler ve dualarla sonsuzluğa uğurlanıyor.
ÇEKÜL’ün “7 Bölge 7 kent Projesi” ile dünyaya tanıtmasında büyük katkıları olan Prof. Dr. Metin Sözen tüm bu gölgelerin bugün tanınmasına kıymetinin bilinmesine vesile olan kişi oldu. Sözen Kemaliye'ye yaptığı katkılarda şöyle demişti: "ÇEKÜL’ün 1990 yılında kurulması sivil örgütlenmede nasıl bir milat ise, 2000 yılında Tarihi Kentler Birliği’nin kurulması da yerel yönetimler için bir milat oldu. Belediyelerin önceliklerinin TKB aracılığıyla değiştirme gücü yarattık. Tarihi mirası yıkma, yakma davranışı, “koruma” bilincine dönüştü. Bu süreçte bazı kentler gerçek bir seferberlik örneği sergiledi. Bunların başında Gaziantep gelir. Kayseri gelir, Bursa gelir, Edirne, Kütahya, Hatay, Mardin gelir… Birgi, Kemaliye, Milas, Melikgazi gelir… Bu kentlerin sayısı artık daha hızlı artıyor. Şimdi önemli olan doğal mirasımızı da aynı hızla korumaya başlamamız. Biz ÇEKÜL için beş temel başlık belirlemiştik: Kültürel miras, doğal miras, eğitim, örgütlenme ve tanıtım. Bu beş başlığın altını, başarılı sonuçlar aldığımız çalışmalarla doldurduk. Ve yola çıktığımızda “Doğa ve Kültürle Varız!” sloganını seçtik. Çünkü korumaya çalıştığımız kültürel değerlerimiz, bize, doğanın mirası, birikimli insan hazinelerinin mirası. Süreklilik, temel aldığınız kavramları tekrar tekrar söylediğinizde, vazgeçmediğinizde elde edilir. O nedenle biz de, “doğa-kültür-insan bir bütündür” ilkemizi yaptığımız her işe yansıtıyoruz."
Bugün tüm iller ve kurumlar onun kıymetini dile getirerek duydukları üzüntüyü dile getiriyor.
“Kurucularımızdan ve Onursal Danışma Kurulu Başkanımız Prof. Dr. Metin Sözen’i kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşıyoruz. Türkiye’nin kültürel mirasını görünür kılmak için ömrünü adayan, kentlerin tarihsel ve kültürel değerlerini korumak için büyük çaba sarf eden değerli hocamızı yitirdik. İlham veren çalışmalarıyla TBMM Üstün Hizmet Ödülü ve Kültür ve Sanat Ödülü’ne layık görülen hocamıza Allah’tan rahmet diliyoruz.”
Sözen’in cenazesi, yarın (Pazar) İstanbul Zincirlikuyu Camisi’nde ikindi namazını müteakip kılınacak cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilecek.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımda şunları söyledi:
"Sevgili hocam Prof. Dr. Metin Sözen'i kaybettik. Türkiye, çok büyük bir değerini yitirdi.
Yalnızca bir akademisyeni değil; bu ülkenin kültürel vicdanını, hafızasını, binlerce yıllık tarihî ve kültürel çevresinin korunmasına ömrünü adamış anıt bir kişiliği kaybettik.
Gönlümden çıkmayan, 2024 yılında evinde yaptığımız o son uzun sohbet—ortak dertlerimizin, ortak çabalarımızın, kuşaklar boyunca değişmeyen kaderimizin—yılların birikimini sessizce birbirimize emanet ettiğimiz bir vedaydı.
Hocam, Divriği'nin taşlarında, Kemaliye'nin sokaklarında, Erzincan'ın avlularında; Safranbolu'nun ahşabında, Tire'nin çarşısında, Birgi'nin gölgesinde, Sille'nin duvarlarında, Niksar'da, Arapgir'de, Kayseri'de Amasya'da, Tokat'ta, Mardin'de, Antalya Kaleiçi'nde, Tarsus'ta… Hep oradaydınız. Her detayda, Türkiye'nin asıl değerlerine gösterdiğiniz sadık inanç vardı. Bu toprakların belleğini korumaktan hiç vazgeçmediniz. Şimdi biz de vazgeçmeyeceğiz. Minnetle, sevgiyle…
Evvel giden dosta selam ile…"
Prof. Dr. Metin Sözen kimdir?
Metin Sözen 24 Mayıs 1936 tarihinde Elazığ’da doğdu. 2004 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Sanat ve Mimarlık Tarihi öğretim üyeliğinden emekli oldu. Yaşamı boyunca Türkiye’deki doğal, tarihsel ve kültürel mirasın korunması ve yaşatılması konusunda çalışan Metin Sözen’in, Safranbolu, Kastamonu, Bursa, Edirne, Uşak, Afyonkarahisar, Denizli, Karaman, Ağırnas, Tokat, Amasya, Gümüşhane, Sivas, Malatya, Elazığ, Kars, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Gaziantep, İstanbul başta olmak üzere farklı ölçekte yerleşim birimlerinde kamu-yerel-sivil-özel birlikteliğine dayalı, kalıcı uygulamaları bulunuyor.
TBMM Başkanlığı Kültür ve Sanat Danışmanı, Bilim ve Değerlendirme Kurulu Başkanı olarak yeniden yapılanma sürecinde Devletin Evi Saray başlığı altında geliştirdiği Saray Müze, Müze İçinde Müze, Depo Müze, Fabrika Müze kavramları ışığında, 1984-2009 yılları arasında Dolmabahçe, Beylerbeyi, Yıldız saraylarında; Aynalıkavak, Küçüksu, Ihlamur, Beykoz, Maslak kasırlarında ve Yalova Atatürk Köşkü’ndeki bilimsel çalışmaları yönetti. Uzun yıllar Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulları’nın üyelik ve başkanlık görevlerini yürüttü. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2007 yılı “Kültür ve Sanat Büyük Ödülü” olmak üzere çeşitli ödüller aldı.
1990 yılında kurulan Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı / ÇEKÜL’ün kurucu başkanı olan Metin Sözen, 2000 yılında da Tarihi Kentler Birliği / TKB’nin kurulmasına ve geliştirilmesine öncülük etti. Metin Sözen’in ÇEKÜL Vakfı Yayınları’ndan çıkan otobiyografik kitabı Yaşamı Paylaşmak, bir bilim insanı olarak Türkiye’nin koruma tarihine nasıl yön verdiğinin izlerini taşıyor.
