Arşivlerde yer alan vakfiye kayıtlarına göre Erzincan, geçmişte Medine’ye yardımlar gönderen şehirlerden biri olarak öne çıkıyor. Şehirdeki bazı hamamlar, dükkanlar ve tarım arazilerinden elde edilen gelirlerin, vakıf sistemi aracılığıyla Medine halkının ihtiyaçları için kullanıldığına dair belgeler bulunuyor. Bu durum, Erzincan’ın bir dönem “Medine’nin Vakfiyesi” olarak anılmasına neden olmuş.
Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi’nden emekli öğretim üyesi Sebahattin Karanlık, vakıf kültürü hakkında şu bilgileri aktardı:
“Bizim ecdadımız hayırsever, komşu haklarına riayet eden ve dini değerlere büyük önem veren bir toplumdu. O dönem mülk sahipleri, Medine’ye bazı gelirlerini vakfetmiş. Böylelikle vakıf medeniyeti ortaya çıkmış. Zamanla bu vakıf medeniyeti o kadar gelişmiş ki neredeyse her şehirden, Mekke ve Medine’ye değerler gönderilmeye başlandı. O günün şartlarında ne üretiliyorsa, ne kazanılıyorsa, paylaşılıyordu Böylelikle o dönem, manevi bağların kuvvetlenmesine zemin hazırlamışlar.”
"İSLAMIN ANA MERKEZLERİYLE BAĞ KURMAYA ÇALIŞIYORUZ"
Sebahattin Karanlık, bu anlayışın aynı zamanda güçlü manevi bağlar oluşturduğunu vurgulayarak şu ifadelere yer verdi: “Bizler de tarih içerisinde atalarımızın yaptığı bağışları ilgili kültürü devam ettirmişiz ve yılın bir haftasını da bu kapsamda Vakıflar Haftası olarak kutluyoruz. Hem dini bir değer olarak hürmetimizi sunuyoruz hem de Erzincan’ın İslam’ın ana merkezleriyle bağ kurmaya çalışıyoruz. Bu kültür inşallah nesiller boyu devam eder.”
Erzincan İlahiyat Fakültesi Öğretim Görevlisi Nihat Fırat ise, arşivlerden elde edilen belgeler dahilinde önemli detaylara değindi:
Fırat: “Erzincan 1514 yılında Osmanlı toprağı oluyor. Ancak daha öncesinde dahi bölgeden Medine’ye ‘sürre’ yani yardım gönderildiği biliniyor. Erzincan, Osmanlı idaresine geçtikten kısa bir süre sonra ise Erzincanlı Cemalettin Efendi tarafından Çadırıcı Hamamı vakfediliyor ve bu hamamın gelirleri Medine’ye aktarılıyor.”
Fırat, vakfiyeye dair çok sayıda resmi kaydın olduğunu da belirterek şu ifadelere yer verdi:
O dönem İstanbul’daki yazışmalar ve defter kayıtlarında bu hamamın gelirlerinin önce Amasya merkezli bir bölgeye, oradan da payitahta ve nihayetinde Medine’ye gönderildiğini arşiv kayıtlarından takip edebiliyoruz. Erzincan’da yalnızca hamam ve bazı dükkanlar değil, tarım alanları da vakfedilmiş. Ekilen arazilerden elde edilen ürünlerin de Medine’ye gönderildiğine dair makbuzlar mevcut.” dedi.
Erzincan’ın bu mirası, toplumsal dayanışmanın ve dini bağlılığın örneklerinden biri olarak hafızalarda yaşamaya devam ediyor.
