Genç insanlarda da görülebilen boyun fıtığı, genellikle 20-40 yaş aralığındaki kişileri etkiler. Tetikleyici faktörler arasında hareketsiz bir yaşam sürmek, ağır kaldırmak, sigara tüketimi, yoğun stres ve ters hareketlerde bulunmak yer alır.
Türüne bağlı olarak değişkenlik gösterse de yaygın görülen boyun fıtığı belirtileri boyun, omuz ve sırt ağrısı, kollara yayılan ağrı, kollarda uyuşma, kaslarda güçsüzlük, reflekslerin zayıflaması, baş ağrısı ve baş dönmesidir. Hafif seyreden boyun fıtığı vakaları boyun fıtığı egzersizleri ile zaman içinde geçer ancak bazı boyun fıtığı vakalarında tıbbi müdahale gerekebilir.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Boyun fıtığının bilinen en temel nedenleri olarak boyun bölgesindeki travmalar, ani hareket yapmak, ağır kaldırmak, omurga bölgesinde zamanla yıpranma, aşırı egzersiz yapmak, sigara tüketmek ve uzun vadede hareketsiz bir yaşam sürmek gösterilir.
Travmalar, zorlanmalar, uzun süre hareketsizlik ve diskin yaşlılığa bağlı su kaybetmesi sonucu disklerde aşınma ve fonksiyon kaybı meydana gelir. Diskin dış tabakası aşınarak veya yırtılarak içindeki jelatinöz sıvı, omur ve sinir aralıklarına sızar. Bu klinik tabloya boyun fıtığı (servikal disk hernisi) denir.
Boyun fıtığına neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:
- Travmalar
- Ani ve ters hareketlerde bulunmak
- Ağır kaldırmak
- Omurga bölgesinin zamanla aşınması ve yıpranması
- Aşırı ve kontrolsüz egzersiz yapmak
- Sigara tüketmek
- Uzun vadede hareketsiz bir yaşam sürmek
- Yoğun strese maruz kalmak
- Genetik faktör
- Uzun süre bilgisayar başında oturmak
- Yoğun cep telefonu kullanımı
Boyun Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Boyun fıtığı, genellikle boyun ağrısı, omuz ağrısı, kollara yayılan ağrı ile birlikte kollarda uyuşma, karıncalanma, kaslarda güçsüzlük, reflekslerde zayıflama, zamanla kollarda incelme, baş ağrısı ve baş dönmesi gibi belirtilerle ortaya çıkar.
Kişide boyun fıtığı gelişimi ile birlikte çeşitli belirtiler meydana gelebilir:
- Boyun, sırt, kol ve omuzlarda ağrı
- Kol ve el uyuşması, his kusuru
- Kollarda karıncalanma
- Kollarda güç kaybı
- Reflekslerde azalma
- Kollarda incelme
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
Radikülopati olarak ifade edilen belirtiler, fıtıklaşma sonrasında o bölgede başlayan ve vücudun alt kısımlarına doğru yayılan şikayetleri tanımlar. Boyun fıtığı sonrasında kişinin boynunda hissettiği ağrı omuz, kol ve eline doğru yayılım gösterebilir. Ağrı dışında servikal radikülopati tespit edilen kişilerde boyundan ellerine doğru yanma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi belirtiler eşlik edebilir.
Müdahale edilmemiş ve ilerlemiş olgularda ise hastaların etkilenen bölgelerinde tamamen bir his kaybı ve felç gelişimi olabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Boyun, sırt, kol ve omuzlarda ağrı
Boyun fıtığının en belirgin semptomu, boynun arka ve yan tarafında hissedilen ve zaman zaman şiddetlenen boyun ağrısıdır. Bu ağrının temel sebebi, boyun ağrısına neden olan boyundaki diskin fıtıklaşmasıdır. Bu bilgiler ışığında, boyun fıtığının en yaygın belirtisi boyun ağrısı olarak ifade edilir.
Kol ve ellerde uyuşma, his kusuru
Boyun fıtığının boyunda başlayan ağrısı aynı zamanda omuz, kol, el veya parmaklara da yayılan bir ağrı ortaya çıkarır. Bu ağrı aynı zamanda uyuşma ve karıncalanma problemine de yol açar. Fıtıklaşmış disklerin farklı sinirlere de baskı yapmasıyla birlikte omuz, kol, el veya parmaklarda da boyun fıtığına bağlı ağrı ve uyuşma meydana gelebilir.
Kollarda güç kaybı
Boyun fıtığının yaygın görülen belirtilerinden biri de, boyundaki sinirin sıkışması nedeniyle koldan aşağıya ve ele doğru ilerleyen kas güçsüzlüğü ve uyuşukluktur. Bu durumda kişi kollarında bir güç kaybı hissedebilir. Genellikle boyundaki sinirlerin etkilenmesine bağlı uyuşma veya karıncalanma da görülür. Bu uyuşukluk omuz, kol, el veya parmaklarda yaygın olarak görülür. Uyuşma ile birlikte aynı zamanda güçsüzlük hissi de yaşanır. Yaşanan bu etkilerin boyun fıtığından kaynaklanması çok olasıdır.
Reflekslerde azalma
Boyun fıtğı yaşayan kişilerde sık ortaya çıkan belirtilerden bir diğeri de reflekslerde azalmadır. Boyundaki sinirlerin zarar görmesine bağlı olarak temel reflekslerde azalma görülebilir. Bu durum kişinin hayatını ciddi şekilde etkiliyorsa vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Kollarda incelme
Çok yaygın olmasa da boyun fıtığı vakalarında kişinin kollarında incelme yaşanabilir. Bu durum, boyun fıtığına bağlı olarak kas güçsüzlüğü şeklinde dile getirilebilir.
Baş dönmesi, baş ağrısı, kulak çınlaması
Yaygın olmasa da koordinasyon ve denge kaybı boyun fıtığında görülebilecek nadir belirtiler arasında gösterilir. Bilimsel kaynaklar, dejenerasyon ve hasara uğramış servikal disklerin, baş dönmesinin önemli bir nedeni olabileceğini ortaya koyar. Çok yaygın olarak görülmese de baş dönmesi, baş ağrısı ve kulak çınlaması da boyun fıtığı belirtileri listesine girebilir.
Tüm bunların yanı sıra öksürürken, hapşırırken ve ıkınırken kaslarda bir zorlanma meydana gelir. Bu eylemler sırasında, boyun ve kolda fıtıklaşmış diskler tetiklenebilir ve ağrı artabilir.
Boyun Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boyun fıtığı tedavisinde başlıca yöntemler boyun fıtığı egzersizleri, lokal ısı tedavisi, ağrıyı dindirecek ağrı kesiciler, kremler veya kas gevşeticiler, spinal enjeksiyon yöntemi ve gerekli görülürse boyun fıtığı ameliyatıdır. Tedavinin ilk önceliği hastanın eğitimidir. Hastaya doğru duruş ve oturma pozisyonu öğretilir. Ağır yük taşımaktan kaçınmak gereklidir. Hastalar tedavi süresince lokal ısı tedavisinden büyük fayda görürler.
Ayrıca akut (ani başlangıç) dönemde ilk üç gün, boyunluk kullanımı hastayı rahatlatabilir. Daha uzun süre boyunluk kullanımı boyun kaslarını zayıflatabileceği için tavsiye edilmez. Deneyimli fizik tedavi uzmanları ile boyunda itme, çekme ve germe egzersizleri yapılabilir. Boyun omuru çevresindeki kasları güçlendirmek için boyun fıtığı egzersizleri önerilir.
Bu egzersizlerin hekimin bilgisi ve önerisi olmadan gerçekleştirilmesi, mevcut problemi kötüleştirebileceği için bilinçsizce uygulanmamaları önerilir:
- Boyun fıtığı egzersizleri
Boyun fıtığı egzersizlerinin temelinde, yatak gibi düz bir zeminde sırt üstü uzandıktan sonra başın yavaş ve nazikçe arkaya doğru hareket ettirilmesi ile gerçekleştirilir. Baş arkaya uzatılıp boyunda gerginlik meydana geldikten sonra kişi bu pozisyonda 1 dakika süre ile tutulur ve ardından 1 dakika dinlendirilir. Yaklaşık 5-15 tekrardan meydana gelen bu egzersiz sırasında kişinin belirtilerinin şiddetlenmesi egzersizin kesilmesi gerektiğine işaret eder.
Boyun germe egzersizi yüz üstü yatarken başın yukarı doğru hareket ettirilmesi ile de gerçekleştirilebilir. Bu şekilde yapılan egzersiz için süre 5 ile 10 saniye arasındadır ve 15-20 kez tekrarlanır.
- Boyun retraksiyon (Çekme) egzersizi
Kollar iki yanda olacak şekilde sırt üstü yatılan pozisyonda gerçekleştirilen retraksiyon egzersizi, çenenin göğüse doğru hareketi ile yapılır. Çene göğüse ulaştıktan sonra 5-10 saniye bu pozisyonda tutulan hastaya bu egzersiz yaklaşık olarak 15-20 kez tekrarlatılır.
Boyun fıtığı egzersizlerinin amacı fıtıklaşma bölgesindeki kan akımını arttırmak, stresi azaltmak ve güçlenmeyi sağlamaktır. Bu egzersizler dışında boyun bölgesinde aşırı bir baskı oluşturacak koşma, zıplama, ağır kaldırma ve ani hareketler içeren aktivitelerden kaçınmak da boyun fıtığı hastalarında iyileşme sürecinin olumsuz etkilenmemesi için önem arz eder. Bu tarz zararlı aktivitelerin sonuçlarını kişi ömrü boyunca yaşayabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Boyun fıtıklarının büyük çoğunluğu ameliyatsız iyileşir. Hastanın kol ve ellerinde ilerleyici güç kaybı varsa ve hasta diğer tedavilere cevap vermiyorsa cerrahi düşünülebilir. Boyun fıtığı ameliyatı, beyin cerrahları tarafından yapılan bir ameliyattır.
