Erken göz tanısı önemli

Çocuklardaki göz problemlerinin erken tanısı büyük önem taşıdığını söyledi

08.07.2024 - 16:31 Yayınlanma

6 Dk Okunma Süresi

Göz tembelliği, şaşılık, miyop, hipermetrop ve astigmat çocuklarda en sık görülen sorunlar olarak ortaya çıkıyor. Çocuklardaki göz problemlerinin erken tanısı büyük önem taşıyor. Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi yetkilileri, okul çağı çocuklarında görülen görme sorunlarını anlattı
• Şaşılık nedir?
Gözlerin paralel duruş pozisyonunun bozulmasına şaşılık denir. Gözler burun köküne doğru veya dış tarafa kayabileceği gibi yukarı veya aşağı pozisyonlara da kayabilir. Şaşılıklar genel olarak kas felçlerine bağlı olarak veya kas felçlerinden bağımsız olarak oluşur.
• Gizli Şaşılık
Gizli şaşılık gözlerden biri kapatılınca ortaya çıkan şaşılıktır. Toplumumuzda gizli kayma oldukça sık olarak görülür. Her iki göz açıkken birleştirici bir mekanizma ile beyin gözlerin paralel durmasını sağlar. Ancak gözlerden biri kapatıldığında bu mekanizma bozulur ve kapatılan gözde kayma oluşur.
Hasta genellikle kaymanın farkında değildir ve gözlerde yorgunluk hissi, kızarıklık, ağrı, kuruluk hissi ve baş ağrısı gibi şikayetlerle başvurur. Eğer hastada bir görme kusuru da var ise bu şikayetler daha erken ortaya çıkar. Özellikle yakın okuma sonrasında hasta baş ağrısından şikayetçi olur. Gizli şaşılık.
• Şaşılığın oluşum nedenleri nelerdir?
Kas felçlerine bağlı oluşan şaşılıklarda genellikle felce neden olan bir durum söz konusudur. Yüksek tansiyon, şeker hastalığı, damar hastalığı olan kişilerde veya çarpma ve kazalara bağlı olarak oluşabilir.
Kas felçlerine bağlı olmadan oluşan şaşılıkların birçok nedeni olabilir. Yüksek hipermetropi, miyopi veya astigmatizma bebekte her iki gözde veya tek gözde kaymaya neden olabilir. Gebelikte geçirilen hastalıklar, zor doğum, erken ve düşük kilolu doğum, bebekte görme problemlerine ve buna bağlı gözde şaşılığa yol açabilir. Ailesel yatkınlık şaşılıkta rol oynar. Ailede gözünde kayma olan varsa bebekler muayene edilmelidir, kayma her zaman ortaya çıkmayabilir ama ateşli bir hastalık veya bir yerden düşme sonrası şaşılık başlar. Merkezi sinir sistemini yani beyini ilgilendiren bazı hastalıklar şaşılıkla karşımıza çıkabilir. Bir de çok önemli olarak bazığsterebilir.
• Bebeğimin gözü kayıyor
Çoğu anne bebeğinin gözünde kayma şüphesiyle başvurur. Bebeklerin ilk 3 aylarında gözlerinde ara sıra kaymalar oluşabilir, bu durum 6. aya kadar düzelir. Bu aydan sonra oluşan kaymalar tedavi edilmelidir. Ancak sabit olan kaymalarda anneler uyanık olmalıdır. Sabit tek taraflı bir kayma gözde tembelliğin ve daha başka problemlerin habercisi olabilir. Ayrıca gözünde kayma olsun veya olmasın bebeklerin 1 yaş içinde mutlaka bir göz hekimi tarafından değerlendirilmesi göz tembelliğinin erken dönemde tespiti için hayati önem taşımaktadır.
• Göz tembelliği nedir?
Doğuştan olan göz kusurları, tam tedavi edilmemişse, tedavide erken görmesinin iyileştirme tedavisi uygulanmamışsa göz tembelliği ortaya çıkıyor. ‹ki gözün farklı numaralarda olması durumunda iyi olan, az düşük olan numaralı gözün görüntüsü daha net olacağı için beyin tarafından o gözün görüntüsü tercih ediliyor. Öbür kötü bulanık görüntü bir tarafa itiliyor. Ve böylece o göz kullanılmadığı için tembel göz diyoruz. Görmesi az kalıyor. Eğer çocuk ilk 7 yaş içinde tedavi olmaz ise ömür boyu görme düzeyi az olarak devam eder. Ayrıca göz tembelliği kişinin her iki gözle görme yeteneği kazanmasını, derinlik hissini yani 3 boyutlu görmeyi engeller. Tek taraflı sabit kaymalarda uygun gözlük ve kapama tedavisinin yanı sıra cerrahi de gerekebilir. Göz tembelliği sadece şaşılıkta olmaz, her iki göz arasında numara farkı var ise veya çocuğun görme yolunu kapatacak katarakt gibi bir bozukluk var ise yine oluşabilir. Çok yüksek hipermetropi ve astigmatizmada gözlerin her ikisinde birden tembellik oluşabilir. Bu durumda çocuk uygun gözlüğü hemen takmaya başlamalıdır. Gözlük takmanın yaşı yoktur, 6. aydan itibaren uygun çerçeve seçimiyle bebekler de gözlük takabilirler. Ailelerin devamlı sorduğu ve yanlış algıladığı bir durumu da belirtmekte fayda var, gözlük takmak daha iyi görmek içindir göz numarasınıı neden olmaz.
• Göz tembelliği nasıl tedavi edilir?
Göz tembelliği önlenebilir görme kaybıdır. ‹lk 7 yaş içinde kapama ve ortoptik yöntemlerle tedavi edilebilir. Göz tembelliği için kapatma tedavisi dünyada en yaygın kullanılan tedavidir. Çocuğa uygun gözlük verilir ve tembel gözü çalıştırmak amacıyla sağlam göze uygun sürelerde kapama yapılır. Uygulaması çok basit olan bu yöntemi herkes evinde, çocuğun durumuna, zamanına göre yapabilir. Bu iş merkezlerde de uzmanlardan yardım alınarak aletlerle yapılabilir. Göz tembelliğine erken zamanda çözüm üretmek için gözle görülür hiçbir sorunu olmasa bile çocukların ilk 1 yaş içinde göz muayenelerinin yaptırılması çok önemlidir.
• Şaşılık sadece cerrahi yöntemle mi tedavi edilebilir?
Şaşılığın tedavisinde hem görme kalitesinin korunması hem de estetik görünümün düzeltilmesi gereklidir. Şaşılık bir çok nedenden kaynaklandığı için tedavi de kişiden kişiye farklılıklar gösterir. Bir kısım şaşılıkta gözlükle tedavi oldukça başarılıdır. Çocuk gözlüğünü taktığında şaşılığı düzelir. Yaş ilerledikçe kaymayı kontrol edebilme özelliği kazanabilir, ve gözlüğü çıkardığında da artık gözü kaymaz. Bazen gözlük tedavisinin yanı sıra hasta ortoptik tedavi ve egzersiz programlarına alınabilir. Gözlükle ve egzersiz programlarıyla düzelmeyen şaşılıklarda, doğumsal şaşılıklarda, baş pozisyonunun olduğu hastalarda tedavi cerrahi girişimdir. Göz ameliyatı deyince insanlar birden panik oluyorlar ama şaşılık ameliyatı çok fazla korkulacak bir ameliyat değil. ‹ki üç tane kası yer değiştirerek, kaymayı ölçümlerine göre düzeltebiliyoruz. Operasyon tercihan genel anestezi altında yapılır. Ameliyat sonrası göz kapatılmayabilir. Hastanın hastaneden çıkış zamanı anestezi durumuna bağlıdır. Basit bir operasyondur. Ameliyat sonrası ağrılı değildir, hastada batma hissi olabilir. Hasta verilen damlaları kullanır ve gözlüğünü takabilir. Ameliyattan 1 hafta sonra çocuklar okullarına erişkin hastalar da işlerine dönebilirler. Gözlerdeki kızarıklık yaklaşık 3 hafta sürer, damla kullanımıyla tedrici olarak azalır. Bazı şaşılıklarda botulinum toksin (BOTOX) de tedavide uygulanabilir. Felce bağlı oluşan şaşılıklarda, ameliyat olmuş tam düzelme sağlanamamış hastalarda, guatr hastalığına bağlı gözünde kayma olmuş hastalarda BOTOX etkilidir ve tedavi edici olarak kullanılabilir.
• Prematüre bebeklerde körlük tehlikesi
Bebeklerin gözlerindeki damarlar, doğuncaya kadar gelişir. Erken doğan bebeklerde bu gelişme tamamlanmadığı için doğduktan sonra da devam eder. Prematüre bebekleri yaşatmak için yüksek konsantrasyonlarda verilen oksijen, gözdeki damarların anormal gelişmesine sebep olur. Bunun sonucunda ise damarlanması tamamlanmamış bebeklerin retinalarında kısaca ROP olarak tabir edilen, Prematüre Retinopatisi hastalığı meydana gelir. Erken dönemde tedavi edilmezse her iki gözde de körlüğe yol açar. Hastalığın körlüğe dönüşmesini engellemenin tek yolu ise erken teşhis ve tedaviden geçiyor. Bu nedenle prematüre olsun ya da olmasın ebeveynlerin doğumdan sonraki ilk 4-6 hafta arasında bebeklerinin ilk göz muayenelerini yaptırması gerekmektedir.