Hanehalkı Bütçe Araştırması'nın 2024 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı %26,0 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı %21,6 ile ulaştırma harcamaları, üçüncü sırayı ise %18,1 ile gıda ve alkolsüz içecekler harcamaları aldı.
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise %0,7 ile sigorta ve finansal hizmetler, %1,6 ile eğitim hizmetleri ve %2,3 ile eğlence, spor ve kültür ile sağlık harcamaları oldu.
Yüksek gelirli haneler düşük gelirli hanelere göre ulaşıma iki kattan daha fazla pay ayırdı
Gelire göre sıralı %20'lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; en yüksek gelir grubu olan beşinci %20'lik grupta yer alan hanehalkları, ulaştırma harcamalarına (motorlu taşıt alımları, akaryakıt, yolcu taşımacılığı, araç bakım ve onarımı vb.) %26,6, konut ve kira harcamalarına %22,1 ve gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %12,8 pay ayırdı.
En düşük gelir grubu olan birinci %20'lik grupta yer alan hanehalkları ise, konut ve kira harcamalarına %33,2, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %30,4 ve ulaştırma harcamalarına %10,1 pay ayırdı.
Gelire göre sıralı %20'lik gruplarda tüketim harcamasının türlerine göre dağılımı (%), 2023, 2024
Temel gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %24,0, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %16,4 ve ulaştırma harcamalarına %23,0 pay ayırırken, müteşebbis geliri olan hanehalkları; konut ve kira harcamalarına %21,6, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %18,4 ve ulaştırma harcamalarına ise %26,4 pay ayırdı.
Tek kişilik haneler konut ve kiraya kalabalık hanelerden bir buçuk kattan daha fazla pay ayırdı
Hanehalkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarının 2024 yılındaki dağılımına bakıldığında; tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına %35,2, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına %15,1 ve ulaştırma harcamalarına %14,4 pay ayırdı.
Hanehalkı büyüklüğü 6 ve daha fazla kişi olan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarına %24,7, konut ve kira harcamalarına %22,4 ve ulaştırma harcamalarına %20,4 pay ayırdı.
En fazla israf olan gıda grubu taze meyve ve sebzeler oldu
Gelir düzeyi arttıkça gıda ürünlerini çöpe atarak israf etme sıklığının arttığı gözlendi.
Hanehalkları tarafından en fazla israf edilen gıda grupları incelediğinde ise; en büyük payı %40,1 ile taze meyve ve sebze alırken, bunu %32,0 ile ekmek, %14,3 ile süt ve süt ürünleri izledi.
İsraf edilen gıda gruplarının dağılımı (%), 2024