Kemaliye ilçesinde birçok caminin yanında veya bitişiğinde çeşmeler yer alıyor. Bu çeşmeler üzerindeki kitabeler, camilerin tarihlerini ve yaptıran kişileri ortaya koyuyor. Apçağa Köyü Camisi’nin güneybatı köşesindeki çeşmenin kitabesi, yapının 1633 yılında Malkoç Osman Ağa tarafından yaptırıldığını gösteriyor. Armağan Köyü Abbas Ağa Camisi’nin kitabesi ise 1667 tarihini işaret ediyor.
Yerel halk için bu çeşmeler yalnızca su kaynağı değil, aynı zamanda camilerin tarihini hatırlatan birer belge niteliğinde. Kemaliye’deki camiler genellikle dikdörtgen planlı ve ahşap tavanlıdır. Bazılarında çini ve kalem işi süslemeler de bulunuyor.
Bugün Kemaliye’ye gelen ziyaretçiler, camilerin yanı sıra bu tarihi çeşmeleri de görme imkânı buluyor. İlçe, bu yönüyle hem dini hem de kültürel turizm açısından Erzincan’ın önemli bir durağı haline gelmiş durumda.
